Πρόσφατα ανέβασα στο Facebook μια φωτογραφία Ασκυφιώτη, που ήξερα πως ήταν κουρέας, αλλά δεν ήξερα πως τον λέγανε. Την ταυτοποίηση έκανε η Ασκυφιώτισσα φίλη Ιωσηφίνα Λεφάκη: Πρόκειται γι αυτήν ΕΔΩ του Μανούσου Κατσούλη. Εδώ τον βλέπουνε επί το έργον:
Από την πρώτη στιγμή αυτή η ασκητική μορφή κάποιον μου θύμιζε, αλλά δεν μπορούσα να βρω ποιόν. Μέχρι που έμαθα πως τον λένε Κατσούλη. Και τότε το βρήκα!! Θυμίζει τον μεγάλο Κρητικό λυράρη, τον Νικ. Κατσούλη [1], τον επονομαζόμενο Κουφιανό!
Εδώ τον βλέπουμε σε φωτογραφία να παίζει λύρα, παρμένη από το εξαιρετικό κισσαμίτικο ιστολόγιο ΚΙΣΣΑΜΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ [ΕΔΩ]
Κατά πάσαν πιθανότητα, οι δυο παραπάνω Κατσούληδες δεν είχαν απλά συνωνυμία, αλλά ήταν και συγγενείς. Γιατί ο λυράρης Κουφιανός γεννήθηκε μεν στον Κουφό Κυδωνίας (εξ ου και το Κουφιανός), αλλά είχε Σφακιανή καταγωγή, όπως κι άλλοι μεγάλοι καλλιτέχνες της κισσαμίτικης μουσικής παράδοσης (Μαριάνος από την Ανώπολη κλπ δες ΕΔΩ)
Ένα στοιχείο που συνηγορεί στην ασκυφιώτικη καταγωγή του ήταν ο εγωισμός, που είναι βέβαια χαρακτηριστικό όλων των Σφακιανών, αλλά κατά τι περισσότερο των Ασκυφιωτών!
Είναι γνωστή η ιστορία του Ασκυφιώτη Καπετάν Παύλου Μπικουβάρη, που είχε πει:
Oύλη η Ευρώπη είναι Ελλάδα,
Η Ελλάδα είναι Κρήτη,
Η Κρήτη ειναι Χανιά,
Τα Χανιά είναι Σφακιά,
Τα Σφακιά είναι Ασκύφου,
Τ΄Ασκύφου είναι Αμμουδάρι,
και τ' Αμμουδάρι
είναι ο καπετάν Πόλος Μπικουβάρης! [2]
Έτσι κι ο Κουφιανός σε μια πλάκα γραμμοφώνου λέει:
Σα θέλετε να μάθετε ποιός είμαι, πως με λένε,
είμαι ο πρώτος λυρατζής, ο Κουφιανός, που λένε!
Δίσκος: ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΙΚΕΣ Columbia DG 2077
(Στην πίσω όψη είναι το οργανικό ΝΕΟΣ ΣΥΡΤΟΣ ΛΟΥΣΑΚΙΑΝΟΣ - ΓΑΛΑΤΙΑΝΟΣ)
Δεν είχε άδικο, βέβαια.... Ήταν όντως ο πρώτος λυράρης!
Με την ευκαιρία γράφω δυο όμορφες μαντινάδες του Κουφιανού από άλλη πλάκα του (ΝΕΟΣ ΧΑΛΕΠΙΑΝΟΣ // ΚΟΝΤΥΛΙΕΣ ΛΑΣΙΘΙΩΤΙΚΕΣ Columbia DG 2074) [3]
Σου στέλνω χαιρετίσματα με τ' ουρανού τ' αστέρι,
και με τον ήλιο της αυγής, άλλος να μην το ξέρει.
Οντέ σου θέλω θυμηθεί, αν είμαι κι εις το Κάστρο,
στα σίντερα να μ' έχουνε, θα τα τσακίσω νά 'ρθω.
Σημειώσεις:
1. Στο Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ, όπου υπάρχουν κάποιες ηχογραφήσεις του (1930), αναφέρεται λανθασμένα ως Κουτσουλάκης [ΕΔΩ]
Σύντομες Βιογραφίες του στο Διαδίκτυο:
Ιστολόγιο ΚΙΣΑΜΟΣ, ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ
Ιστολόγιο ΚΙΣΣΑΜΟΣ-ΚΙΣΑΜΟΣ (ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ)
2. Κατά μίαν εκδοχή, το είπε στον Πρίγκηπα Γεώργιο, Αρμοστή της Κρήτης, όταν επισκέφτηκε τ' Ασκύφου [ δες ΕΔΩ]
3. Στο Youtube είναι ανεβασμένα κάποια κομμάτια του Κουφιανού:
ΧΑΝΙΩΤΗΣ
ΠΕΝΤΟΖΑΛΗΣ
ΞΕΣΤΕΡΙΑ [έτσι, όχι ΞΑΣΤΕΡΙΑ]
