Λευκωσία: Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και άκρως αποκαλυπτική φωτογραφική παρουσίαση οργανώνει το ίδρυμα ARTos και το Γαλλικό Πολιτιστικό Κέντρο με τίτλο «Ο πρώτος αιώνας της φωτογραφίας στην Κύπρο: 1859-1959». Η παρουσίαση θα γίνει από τον διδάκτορα φωτογραφίας Χάρη Γιακουμή.
Όπως αναφέρει ο ίδιος, η γενική γνώση των ιστορικών τοποθετεί τις πρώτες φωτογραφικές απεικονίσεις της Κύπρου το έτος 1878, λήψεις πού έγιναν από τον Σκωτσέζο φωτογράφο John Thomson ο οποίος έρχεται στο νησί με τα αγγλικά στρατεύματα.
Πρόσφατες έρευνες, όμως, έφεραν στην επιφάνεια άλλες, πολύ πρώιμες, φωτογραφικές λήψεις που έχουν γίνει στην Κύπρο. Οι μοναδικές αυτές φωτογραφίες, που έχουν ανακαλυφθεί στο Παρίσι, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κυπριακό κοινό στο πλαίσιο αυτής της διάλεξης. Μάλιστα, μία από τις φωτογραφίες εκτίθεται αυτό το διάστημα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.
Παίρνοντας σαν αφετηρία αυτήν την περίοδο, που στη γενική ιστορία της φωτογραφίας ονομάζεται «η χρυσή εποχή», αναλύονται όλες οι υπόλοιπες φωτογραφικές περίοδοι του 19ου αιώνα που περιλαμβάνουν τα φωτογραφικά οδοιπορικά, σχετικά λιγότερα σε σύγκριση με αυτά των άλλων μεσογειακών περιοχών. Προς τη δεκαετία του 1870 έρχονται δειλά οι πρώτοι Ευρωπαίοι φωτογράφοι ή ταξιδιώτες για να απεικονίσουν την ανεξερεύνητη μέχρι τότε Κύπρο. Σημαντική όμως είναι και η συνεισφορά των εγκατεστημένων μόνιμα στην Κύπρο φωτογράφων η οποία αρχίζει προς τα τέλη του 19ου αιώνα, του Φώσκολου, του Παπαζιάν αλλά και άλλων μεταγενέστερων. Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα οι τεχνικές δυνατότητες της φωτογραφίας επιτρέπουν την ερασιτεχνική ενασχόληση, όχι μόνο των ταξιδιωτών αλλά και ευπόρων Κυπρίων και τη δημιουργία έτσι των πρώτων οικογενειακών λευκωμάτων. Οι πλανόδιοι φωτογράφοι εξάλλου αυξάνονται κάνοντας έτσι προσιτή τη φωτογράφιση σε κάθε οικογένεια σε πόλεις και χωριά.
Η παρουσίαση του πρώτου αιώνα της φωτογραφίας θα κλείσει με την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα 1955 - ’59 όπου εξετάζεται κυρίως ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η φωτογραφία από την αγγλική διοίκηση ως μέσο προπαγάνδας.
Μια συνεχής έρευνα
Ο Χάρης Γιακουμής γεννήθηκε το 1959 στην Κύπρο. Είναι ιστορικός τέχνης και διδάκτορας αισθητικής και τεχνολογίας της εικόνας του Πανεπιστημίου του Παρισιού.
Ασχολείται με τις παλιές φωτογραφίες εδώ και πολλά χρόνια. Πολύ νωρίς στην έρευνά τους διαπίστωσε ότι τα κυπριακά θέματα είναι σπάνια για το λόγο ότι το νησί δεν είχε κινήσει το ενδιαφέρον των ταξιδιωτών να έρθουν για να φωτογραφίσουν τα αρχαία μνημεία ούτε και υπήρχαν ντόπιοι φωτογράφοι σε αντίθεση με την Ελλάδα. Σιγά σιγά όμως κατάφερε να κάνει μια πολύ πλούσια συλλογή από κυπριακές φωτογραφίες ψάχνοντας σε παλαιοπωλεία στο εξωτερικό και ερευνώντας τις δημοπρασίες που γίνονται συχνά.
Το τελευταίο του βιβλίο «Η Νήσος Κύπρος» κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εν Τύποις. Πρόκειται για ένα πολυτελές λεύκωμα για την Κύπρο και τους «θησαυρούς» της: τη νεκρή πόλη της Αμμοχώστου, τη Λευκωσία, που οι Λουζινιάν την έκαναν πρωτεύουσά τους, το λιμανάκι της Κερύνειας, τη Λεμεσό, την Πάφο. Οι παλαιές φωτογραφίες που συγκεντρώθηκαν σε αυτό το λεύκωμα προτείνουν στον αναγνώστη να ανακαλύψει τη μοναδική γοητεία της Κύπρου και των κατοίκων της συντροφιά με τους ταξιδευτές του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, μέσα από το βλέμμα όσων την επισκέφθηκαν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα.
Τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα η φωτογραφία στον ελληνικό χώρο, θέμα για το οποίο έχει εκδώσει ήδη αρκετά βιβλία: «Η Ακρόπολη των Αθηνών, 1839 - 1959» (εκδ. Ποταμός), «Η Ελλάδα, το ταξίδι των ελληνιστών, 1896 - 1912» (εκδ. Μπάστας - Πλέσσας) και πολλά ακόμη, που συγκροτούν σταδιακά ένα χάρτη μέσα από τον οποίο αναδύεται η πολυπρισματική ματιά του 19ου και των αρχών του 20ού πάνω στον ελληνικό τόπο. Μια από τις σημαντικότερες έρευνές του είναι για τη Φώκαια της Μικράς Ασίας, με βάση το πρωτότυπο φωτογραφικό αρχείο του Γάλλου αρχαιολόγου Φελίξ Σαρτιό, που ο Χάρης Γιακουμής αγόρασε σε δημοπρασία και το οποίο αναφέρεται στο διωγμό των Ελλήνων από τις Φώκαιες.
Η κοινότητα της Φώκαιας ήταν μία ανθηρή κοινότητα, αλλά στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι διεθνείς ισορροπίες άλλαξαν οριστικά. Οι Έλληνες της Φώκαιας ξαναγύρισαν το 1919 με την εγκατάσταση της ελληνικής διοίκησης για να φύγουν οριστικά αργότερα το 1922.
* Η διάλεξη-παρουσίαση θα γίνει την Τρίτη 7 Δεκεμβρίου, στις 8μ.μ στο ίδρυμα Αρτος στη Λευκωσία. 20:00
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου