ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ

Από πρόσφατη ανάρτηση στο ιστολόγιο SADENTREPESE - ΣΑ ΔΕ ΝΤΡΕΠΕΣΑΙ ;

Στον τομέα της σύγχρονης ελληνικής γενικότερα μουσικής αλλά και της κλασσικής μουσικής, η Κρήτη διατηρεί την πρωτοκαθεδρία στον ελλαδικό χώρο: Ο μεγάλος Μίκης Θεοδωράκης, ο Νίκος Μαμαγκάκης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, είναι Κρητικοί που φέρνουν τον αέρα της Κρήτης και πέρα από τα ελλαδικά σύνορα και τιμούν την Κρήτη επάξια.

Γιάννης Θ. Πολυράκης, Κρήτη. Μέρος 4ο

Δεν είναι μόνο αυτοί! Είναι ακόμα ο Χρήστος Λεοντής και ο ΜΕΓΑΛΟΣ Μάνος Χατζιδάκις.

Παρακάτω είναι ένα απόσπασμα από: Μάνος Χατζιδάκις: Μιά άγνωστη συνέντευξη του 1960 στην εφημερίδα «Αίγυπτος (Ταχυδρόμος)» της Αλεξάνδρειας (Παρασκευή 26 Αυγούστου 1960)

-Γεννήθηκα στην Ξάνθη! λέει ο ίδιος. Μα η Κρήτη κυκλοφορεί μέσα στο αίμα μου! Ακούω τις φωνές της, νοιώθω το πέλαγος να δέρνεται και να βογγά στα βράχια της, μυρίζομαι το χώμα της, τα περιβόλια της, χυμά ολοένα η ψυχή μου απάνω της να ρουφήξη δύναμη και ομορφιά…
Ο πατέρας του Χατζιδάκι, ανήσυχη ψυχή σαν όλους τους Κρητικούς, ξεκίνησε μια μέρα να πραγματοποιήσει ένα όνειρο. Να πλουτίση εμπορευόμενος καπνά! Καλή η εποχή, έξυπνος έμπορος ήταν, είχε πείσμα και καρδιά και περίσσεια περηφάνεια, δεν μπορούσε παρά να κερδίση στο πάλαιμα με τη ζωή. Τι Κρητικός ήταν;
Οι άνθρωποι τον θαύμαζαν, τον αγαπούσαν, ήταν μεγάλη η καρδιά του και το μυαλό του σπίθιζε. Γέννησε κι η γυναίκα του, τούδωσε αγόρι, το βάφτισαν, μπήκε στους Χατζιδάκιδες, ένας Μανώλης ακόμη!
-Να πω πως τον ζήλεψε ο Χάρος; Πως πέρασε κάποια φορά έξω από το σπίτι μας άκουσε το κακαριστό γέλοιο του, έσκυψε και είδε την ευτυχία μας και μπήκε; Η συμφορά έπεσε απροσδόκητα, γκρέμισε το σπίτι μας, και μεις, η μητέρα μου κι εγώ, μια σταλιά παιδί, θάψαμε τον πατέρα μου, τα μαζέψαμε και ήρθαμε στην Αθήνα… Το χρυσό όνειρο είχε τελειώσει, η ζωή δεν ήταν τόσο ρόδινη όσο την ξέραμε ως τότε. Η βιοπάλη άρχιζε. Δούλευα και σπούδαζα, κι οι δυσκολίες με πεισμάτωσαν! Τούτα τα προσόντα του Κρητικού, δεν τα ήξερα ποτέ. Κυνηγούσα τα δύσκολα, τα παραπάνω από μένα και τις δυνάμεις μου. Χιλιάδες πρόγονοι που βλάστησαν και τάφηκαν στα χώματα της Κρήτης, ξυπνούσαν μέσα μου και φώναζαν. Δεν ξεκαθάριζα τις πεθυμιές τους, δεν είχα ο ίδιος κατασταλάξει πάνω στη γή, δεν μπορούσα ακόμη να δω και να ξεχωρίσω τους δρομους…
Μεγάλη η γενιά των Χατζιδάκιδων στην Κρήτη, απλώνεται και πιάνει το νησί από τις τέσσερις άκρες του! Κισσαμίτες, Σφακιανοί, Αποκορωνιώτες, Ρεθυμιώτες, Καστρινοί, Μεραμπελιώτες και Γεραπετρίτες, πλούσιοι, φτωχοί, επιστήμονες, στρατιωτικοί. Μια φλέβα που κόπηκε με τον καιρό κομμάτια-κομμάτια κι άλλη θέλουν το «άκης» με «ήττα» κι άλλοι με «γιώτα» να χωρίζουν μεταξύ τους!
-Δέκα πέντε χρονών, κατέβηκα στην Κρήτη, κάθησα καιρό, εντύθηκε η ψυχή μου με τα χρώματά της… Μελέτησα τους ανθρώπους της, το φως της, ένοιωσα τη φοβερή δύναμι αφομοιώσεως που έχει σ’ αυτούς που πρωτοστατούν επάνω της, δέθηκα οριστικά μαζί της! Από παιδί μ’ άρεσε η μουσική, με είχαν μάθει κι έπαιζα πιάνο, μα μόνο σαν πάτησα στην Κρήτη η ψυχή μου κατάλαβε το νόημά της. Άρχισα να συνθέτω, να δημιουργώ, παράξενα συναισθήματα με πλημμύριζαν. Ένα θαύμα είχε γίνει μέσα μου…
-Μεγάλη είναι η κρήτη, έχει Χατζιδάκιδες πολλούς. Ποια η δική σας φύτρα;
-Ηρακλειώτης!… Καστρινός, όπως συνηθίζουν να τους λένε, επειδή παληά, Μεγάλο Κάστρο, έλεγαν το Ηράκλειο… Το δικό μας σόι, έχει πολλούς επιστήμονας και καθηγητάς. Ανθρώπους που ασχολιούνται με την λογοτεχνία και την ποίησι. Απ΄ό,τι έμαθα, δεν είχαμε άλλον μουσικόν.
ΕΜΠΝΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΡΗΤΙΚΟ ΠΕΙΣΜΑ!
Για να ξεκαθαρίσωμε τα πράγματα, ευθύς από την αρχή, ο Μάνος Χατζιδάκις είναι αφάνταστα προσγειωμένος! Δεν έχει παραξενιές, δεν μυρίζει… σάπια μήλα για να κατεβάσει ιδέες, ούτε βάζει σε παγωμένο νερό τα πόδια του για να του έρθει έμπνευσις! Είναι απλός και φυσικός άνθρωπος και αντικρύζει τη ζωή γύρω του στις σωστές και φυσικές διαστάσεις της.Κοιμάται ελάχιστες ώρες μα το ξενύχτι του δεν είναι στείρο και αρρωστημένο. Δουλεύει.Δημιουργεί!
Σε κάτι τέτοιες ώρες, τον πέτυχα προχθές τα ξημερώματα. Ήθελε, δεν ήθελε, άφησε το μολύβι, παραμέρισε το πεντάγραμμο και μιλήσαμε. ήταν ζεστός ακόμη τότε ο καυγάς με τους …παλιούς, και δεν μπόρεσε να μη μιλήση.
-Δεν ήθελα να πειράξω κανένα, δεν είχα λόγους… Είπα την ιδέα μου, διατύπωσα την γνώμη μου και ξεσηκώθηκε ο κόσμος εναντίον μου! Ο λόγος; Η αφορμή;
-Μα ήταν ανάγκη; Γιατί να γίνη καυγάς;
-Τα είπα και αδιαφορώ! Ξέρω, πώς έχω δίκιο. Κι όταν έχω δίκιο τα βάζω και με το Θεό! Δεν φοβούμαι κανένα!
Τον έβλεπα καθώς μιλούσε και χαιρόμουνα που τούδωσα την αφορμή να θυμώση, να τρικυμίση η ψυχή του, να βαρύνη η φωνή του και να πετάξουν μαύρες αστραπές τα μάτια του. Παμπάλαιοι και μακρινοί πρόγονοι, άγριοι βουνήσιοι Κρητικοί, ξυπνούσαν από τα βάθη των αιώνων και μιλούσαν με τη φωνή του!
-Αυτή ήταν η γνώμη μου… Εγώ έπρεπε να την πω. Κι οι άλλοι να την ακούσουν. Με τις φωνές και τις βρισιές δεν γίνεται συζήτησι/ Αποτέλεσμα, πώς σώπασαν; Επειδή δεν πίστευαν σ’ αυτά που υποστήριζαν. Κι επειδή εγώ δεν το βάζω εύκολα κάτω!
Ανακάτεψε στο τραπέζι τα χαρτιά, χτύπησε το μολύβι σαν του έφταιγε εκείνο, άναψε τσιγάρο και κύτταξε απ΄το παράθυρο τη νύχτα π΄άρχιζε να χλωμιάζη. Σώπασε λίγο, μέρεψε η ψυχή του, ήρθε πάλι και γέμισε την καρδιά του το μεγάλο νησί…
-Κάποια μέρα που θα μπορώ να ζω όπως θέλω, θα τραβήξω κατά κάτω! Θα βρω μια γωνιά στον κρητικό παράδεισο και θα ριζώσω!… Άλλος τόπος στον κόσμο δεν υπάρχει. Ζωντανή είναι η Κρήτη, έχει ψυχή, φωνή, φλέβες που τρέχει αίμα ζεστό μέσα τους! Μού τό’πε μια φορά ένας γέρος χωρικός πάνω στην ώρα δυνατού σεισμού, μα το κατάλαβα αργότερα. «Μη φοβάσαι, Μανώλη, ζωντανή είναι η Κρήτη μας, κουνιέται!…» Και δεν είναι μόνο ζωντανή. Παρά και μάγισσα!«Ήπιες νερό από τα σπλάχνα της; Πάει, τέλειωσε! Έγινες σκλάβος της αιώνιος!…»

Έχω τονίσει το Ηρακλειώτης, γιατί δεν είναι ακριβές. Ο Μάνος Χατζιδάκις κατάγεται από τους Χατζιδάκιδες από τη Μύρθιο του Ν. Ρεθύμνης. Από την ίδια οικογένεια είναι οι Καθηγητές Πανεπιστημίου αδελφοί Γεώργιος Ν. Χατζιδάκις (Γλωσσολόγος), Ιωάννης Ν. Χατζιδάκις (Μαθηματικός) και ο γιος του τελευταίου Νικόλαος Ι. Χατζιδάκις (επίσης Μαθηματικός).

Σε μια γενεαλογική μελέτη του Εμμ. Ζαμπετάκη στο περιοδικό "Αμάλθεια" Λασηθίου αναφέρεται ότι οι Χατζιδάκιδες της Μύρθιου κατάγονται από τους Ζαμπέτηδες της Ανώπολης.