ΤΟ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΘΕΩΡΗΜΑ

Πυθαγόρειο Θεώρημα:
Εν τοις ορθογωνίοις τριγώνοις το από της την ορθήν γωνίαν υποτεινούσης πλευράς τετράγωνον ίσον εστί τοις από των την ορθήν γωνίαν περιεχουσών πλευρών τετραγώνοις.
Ευκλείδης (Στοιχεία A, 47)



Κατά τη διάρκεια του γλωσσικού "πολέμου" οι καθαρολόγοι (καθαρευουσιάνοι) ισχυρίζονταν ότι οι δημοτικιστές ("μαλλιαροί") λένε τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ως Κώστα Παλιοκουβέντα, Το Πυθαγόρειο Θεώρημα [Το τετράγωνο της υποτείνουσας ορθογωνίου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δυο κάθετων πλευρών του] ως " Το τεσσαράγωνο της αποκατινής τεντώστρας.." και άλλα τέτοια φαιδρά. Η μαλλιαρή εκδοχή του θεωρήματος πέρασε σαν ανέκδοτο στον λαό, σε διάφορες παραλλαγές. Παρακάτω έχω συγκεντρώσει από το διαδίκτυο όσες παραλλαγές εντόπισα.

Το τεσσαροκάντουνο της αποκατιανής τεντώστρας πατσίζει µε τη σούµα των τεσσαροκάντουνων των δύο άλλων παϊδιών που στέκονται σούζα


Ριζομπερδέματα

Το τεσσαράγκωνο της αποκατιανής τεντώστρας.
Μιχάλης Λάμπρου στο περιοδικό QUANTUM, Ιούλιος - Αύγουστος 2000

1, Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΣΕ ….ΤΟΠΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Αναμφίβολα το Μάθημα της διδακτικής είναι πολύ χρήσιμο στις εκπαιδευτικές ειδικότητες, όμως η ικανότητα του κάθε εκπαιδευτικού να προσαρμόζει τις εκπαιδευτικές τεχνικές στις τοπικές συνθήκες δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους. Διαβάσετε λοιπόν δυό παραδείγματα, πως ο γάϊδαρος από τη μιά και τα καλοψημένα παϊδάκια από την άλλη προσαρμόστηκαν δεόντως στις εκπαιδευτικές ανάγκες της περιοχής μου:

Το Πυθαγόρειο θεώρημα στον τόπο μου οι επαείοντες το έλεγαν και γαιδουρινό θεώρημα και ο λόγος πρέπει να είναι απλός: Αν είχες ενα γαϊδαρο, αρκετά πειθήνιο ζώο, και έκανε μιά διαδρομή αρκετά συχνά, πολλές φορές αυθαιρετούσε και αντί να πηγαίνει από το χαραγμένο νόμιμο μονοπάτι, προτιμούσε να μπαίνει μέσα από κήπους και μποστάνια, (διαγώνια), αρκεί να συνομέψει τη διαδρομή, εφαρμόζοντας τη διαδρομή της υποτείνουσας. Στα νιάτα μας οι μόνες εναλακτικες εμπειρίες και παραστάσεις του κόσμου ήσαν φυσικά οι ανωτέρω επιλογές των γαϊδάρων και παρόμοια. Τηλεόραση, ειδήσεις, ακούσματα, ήταν εξαιρετικά έως ανύπαρκτα. Ακόμα και το βιβλίο-διάβασμα ήταν δύσκολο και δισεύρετο. Έτσι και οι δάσκαλοι και καθηγητές μας πολλές φορές για να μας δόσουν το μαθησιακό ερέθισμα, αναγκαζόντουσαν να μας δόσουν ζωντανά παραδείγματα, πχ. στον ορισμό της υποτείνουσας του ορθογώνιου τριγώνου από τις κατά την αντίληψή τους τοπικές παραστάσεις των εκπαιδευομένων. Και μιάς και η μιά κουβέντα φέρνει την άλλη , ας συνεχίσοωμε τη …μαθηματική μας εκπαίδευση και την εκπαιδευτική τεχνολογία με άλλη μια παρεμφερή ιστορία:

Ένας Χανιώτης Μαθηματικός ο Αντρέας ο Πατεράκης είχε άλλα (συν)βιώματα στα μαθηματικά όντας από περισόοτερο αρεινή-κτηνοτροφική περιοχή από τη δική μας. Είχε λοιπόν, όταν ήρθε σαν νέος μαθηματικός στο Γυμνάσιο της Πόμπιας, και τη …κτηνοτροφική παραλαγή του Πυθαγορείου θεωρήματος, ακούστε την: «Το τεσαροκάντουνο της αποκαντινής τεντόστρας, πατσίζει σούμα με τα τεσαροκάντουνα των δυό παϊδακιών» όπερ είναι ισοδύναμο του: Το τετράγωνο της υποτεινούσης ορθωγωνίου τριγώνου ισούται με το άθροισμα των τετραγώνων των δυο καθέτων πλευρών του». Τί τράβαγε η επιστήμη να ξεκολλήσει το μυαλό μας από τα τότε ενδιαφέροντά μας…
Ιστολόγιο ΠΕΤΡΟΚΕΦΑΛΙ

Το τεσσεραγωνο της αποκατιανης τεντωστρας πατσιζει με την σουμα των τεσσεραγωνων των γραμμων που κανουν σουζα
Εδώ

Το τεσσαράγωνο της αποκατενής τεντώστρας είναι ίδιο και απαράλλαχτο με την σούμα από τα τεσσαράγωνα από τα δυο απέναντι παΐδια.

το τετραγωνο της παρακατιανης τεντωστρας πατσιζει με τη σουμα των τετραγωνων των δυο πλαϊνων παϊδιων που στεκονται σουζα!
Εδώ

Το τεσσαράγωνο της αποκατιανής τεντώστρας ορθοστεκούμενου τριγώνου, πατσίζει με τη σούμα των καρέ των δύο παϊδιών που στέκονται σούζα και βαριούνται κατακούτελα
Εδώ

Το καρέ της αποκατινής τεντόστρας πατσίζει με την σούμα των καρέ των ύο άλλων παϊδιών που στέκονται σούζα

Το τετράγωνον της υποντεινούσης πάει πάτσιν με ντην σούμαν ντων ντετραγώνων ντων απογκείθε πλευρών.
[Κυπριακό]

Εδώ

Το τεσσαρακάντουνο της αποκατιανής τεντώστρας πατσίζει τη σούμα των τεσσαρακαντόνων των 2 παΐδων που στέκονται σούζα!
(Το Πυθαγόρειο Θεώρημα εις την μαλλιαρήν)
Εδώ

To tesseragwno ths apokatianhs tentwstras patsizei me th souma twn tesseragwnwn twn tentwstrouswn pou stekontai souza

To tessarakantounon tis poukatinis tentwstras en isia - isia me tin souman twn tessarakantounwn twn thkio paithkiwn tis!!
[Κυπριακό]
Εδώ

Το τεσσεράγωνο της αποκατιανής τεντώστρας πατσίζει με τη σούμα των δύο άλλων παϊδιών που στέκονται σούζα και βαριούνται κατακέφαλα.
Εδώ

Αντιστοίχως οι οπαδοί της Καθαρεύουσας για να γελοιοποιήσουν την δημοτική δημοσίευαν ως, δήθεν, γνήσιο κείμενο των δημοτικιστών το γνωστό αξίωμα [διάβαζε θεώρημα] της Γεωμετρίας όπου "το τετράγωνο της υποτείνουσας" το έγραφαν ως "το καρεδάκι της αποκατιανής τεντώστρας"!
Εδώ

Μου θύμισες τα γυμνασιακά μου χρόνια...
Το Πυθαγόρειο Θεώρημα σε νεολαϊκή διάλεκτο
Το τεσσαράγωνο της αποκατιανής τεντώστρας ορθοστεκούμενου τριγώνου πατσίζει με τη σούμα των καρέ των δύο παϊδιών που στέκονται σούζα και κοπανιούνται κατακούτελα.
Στ' αλήθεια, μαγικές εποχές...
Εδώ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (που μπορείτε να απαντήσετε στα ΣΧΟΛΙΑ):

1. Ποιός είναι ο πρώτος που έκανε τη "μαλλιαρή" διατύπωση του Πυθ. Θεωρήματος και που πρωτοδημοσιεύτηκε;

2. Παραπάνω είναι δύο διατυπώσεις του Θεωρήματος στην Κυπριακή διάλεκτο. Ανάλογες διατυπώσεις στην Κρητική ή και σε άλλες ελληνικές διαλέκτους;

3. Εσείς πως το ξέρετε (ποιά δηλαδή είναι η δική σας παραλλαγή);